habernews24 herkesin haberi
Hikmet Durgun-
Türkiye ve Mısır arasında 2013’ten bu yana üst düzey ilk temas Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin telefon görüşmesiyle gerçekleşti. Görüşmede Libya, İHVAN ve doğu Akdeniz’deki gelişmeler ele alındı.
Mısır’da 2013 yılının Temmuz ayında yaşanan askeri darbe gerekçesiyle Kahire yönetimi ile ilişkilerini askıya alan Türkiye, Doğu Akdeniz ve Libya’daki gelişmeler gerilimiyle birlikte tutumunu yumuşatarak Mısır ile yeniden iyi ilişkiler içerisinde olmak istedi. Türkiye bu kapsamda geçtiğimiz ayda Mısır’la istihbarat ve diplomasi kanalında Mısır ile görüşme gerçekleştirdi. Mart ayında ilk önce Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “önkoşulsuz” temas sürecini başlattıklarını duyurdu. Ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Mısır ile istihbari, diplomatik ve ekonomik olarak zaten iş birliği sürecimiz devam ediyor. Bunda herhangi bir sıkıntı söz konusu değil. Neticelere göre daha ileri düzeye de taşırız” açıklaması yaptı.
Çavuşoğlu ve Mısır Dışişleri Bakanı Şukri arasındaki telefon görüşmesiyle ilgili Türkiye ve Mısır’ın ortak değeri İslam’a gönderme yapılması dikkat çekti. Türk Dışişleri, gerekçesini “Ramazan ayını karşılıklı tebrik amacıyla” gerçekleştiğini duyurduğu telefon görüşmesiyle ilgili ayrıntı paylaşmadı. Ancak diplomatik kaynaklardan edinilen bilgilere göre görüşmede Doğu Akdeniz’deki gelişmeler, Libya, İHVAN ele alındı.
Türkiye açısından kıyı şeridi dolayısıyla deniz yetki sahası ve ekonomik münhasır bölge talebinde bulunduğu Doğu Akdeniz’de, Mısır’ın Yunanistan ile 6 Ağustos 2020’de imzaladığı deniz yetki anlaşması rahatsızlık yaratmıştı. Bu hamle, Erdoğan’ın 27 Kasım 2019’da Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi Başkanı Fayez El Sarrac ile imza attığı deniz yetki anlaşmasına karşı değerlendirilmişti.
Türkiye, Mısır ile normalleşme kapsamında ülkesinde barındırdığı İHVAN (Müslüman Kardeşler)üyesi hiç kimseyi sınır dışı etmeyecek ancak kendilerinden Sisi yönetimine karşı eskisi sert muhalefet etmemelerini istedi. Sisi karşıtı muhalif yayın yapan TV ve gazetelerden de bu istendi. Mısır, Türkiye’den kendi içişlerine karışmamasını talep ediyor. Yani düşmanı gördüğü İHVAN’ı desteklememesini istiyor.
Ortadoğu ve Arap coğrafyasında çok önemli bir ülke olan Mısır, Libya ve Doğu Akdeniz’de de çok etkili. Mısır ve Türkiye bu iki bölgede karşıt pozisyonlarda yer almıştı. Türkiye Libya’da Sarrac hükümetinin en büyük destekçisi olmuştu. Mısır ise Sarrac hükümetine karşı savaşan Hafter güçlerinin en büyük destekçisi olmuştu. Doğu Akdeniz ve Libya bide ticari ilişkiler Türkiye Mısır ilişkilerinin iyiye gitmesi için zorunlu olma noktasına götürmüştü. Türkiye daha önce de Mısır ile iyi ilişkiler içerisinde olmak istiyordu ancak Mısır’ı ekonomik yönde besleyen Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan buna engel oluyordu. Suudi Arabistan ve BAE’nin Türkiye ile iyi ilişkiler içerisinde olacağı açıklamaları Mısır Türkiye ilişkilerinin iyiye doğru gitmesinin önünü açan etkenlerden biri oldu.
Ankara’yla Kahire arasındaki ilişkiler Mısır ordusunun ülkenin seçimle başa gelen ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi 2013’te devirmesinden sonra donmuştu. İki ülke arasındaki ilişkiler istihbarat düzeyinde devam ediyordu.
