HDP’li Turan: “Mersin’de kiralar cep yakıyor”

HDP Ekonomi ve Tarım Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Rıdvan Turan, gündemdeki gelişmelere ilişkin Meclis’te basın açıklaması yaptı. Memur ve emekli maaşlarına yüzde 30 oranında zam yapılmasının Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildiğini hatırlatan Turan, “Dün de Genel Kurula gelecekti ancak AKP’nin karar yeter sayısına ulaşamamış olmasından dolayı teklif görüşülemedi. Yüzde 30 zam olarak düşünülen bu teklifin, cari enflasyon dikkate alındığında çalışanların derdine derman olmayacağı son derece açık. Yasa gereği, TÜİK tarafından yüzde 15,4 açıklanan enflasyon baz alınarak bu hesaplamanın yapılması gerekir. Yani yüzde 15,4 işçi ve Bağ-Kur emeklilerine, memurlarda da artı 1 puan fark uygulanması suretiyle yüzde 16,48 olarak uygulanacaktı. Fakat Erdoğan bunun önce yüzde 25, bir gün sonra ise yüzde 30 olarak uygulanacağını söyledi. Burada Erdoğan’ın bu oranları artırıyor olmasının ciddiyeti üzerine duracak değilim. Burada daha temel bir mesel var. Yasanın emrettiği oranla, yani yüzde 16,4 oranla memur ve emeklileri razı edebileceğini, buradan yaklaşan seçimlerde rıza üretebileceğini düşünmediği için Erdoğan bu yola tevessül etmiş durumda” ifadelerini kullandı.

“EN DÜŞÜK MEMURU MAAŞI 14 BİN 700 TL OLMALIYDI”

En düşük memur maaşının 14 bin 700 lira olması gerektiğini ifade eden Turan, “Asgari ücrete yapılan zam dikkate alındığında ki o da yeterli değil. Memur ve emekli maaşlarının giderek asgari ücrete yaklaşmakta olduğunu, ülkemizde asgari ücretin artık tam anlamıyla istisnai bir ücret olmaktan çıkarak toplumun genel kesimlerinin çalıştığı bir ilişki biçimine dönüştüğünü üzülerek görüyoruz. Prof. Dr. Aziz Çelik hocanın yaptığı çalışmaya göre, eğer ortalama maaşı sadece resmi enflasyona göre bile artsaydı, 2022 Aralık ayı sonu itibariyle 9 bin 385 lira değil en az 11 bin lira olması gerekiyordu. Dolayısıyla biz yüzde 30 artışı 11 bin liranın üzerine konuşuyor olmalıydık. Eğer bu artışlar gıda enflasyonu oranında olsaydı 14 bin 300 lira, Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla oranında olsaydı 14700 lira olmalıydı. Burada olağanüstü kayıp var. Çalışanlar açısından ve onların maaşına paralel olarak giden emekli maaşları açısından son derece ciddi bir kayıp var. İşçi emekli aylıklarına bakıldığına; 21 yıl önce, yani AKP’nin iktidara geldiği dönemde asgari ücretin yüzde 40 oranında üstündeyken, geçecek olan yasayla birlikte asgari ücretin yüzde 35 altına inecek. AKP’nin iktidara geldiği andan bugüne kadar işçi emekli aylıklarında nominal olarak yüzde 75’Lik bir azalma var.  21 yıl içinde asgari ücret çevresinde yaşamını idame edenlerin sayısının olağanüstü arttığını görüyoruz. Aynı durum memur aylıkları için de söz konusu. 2002’de ortalama memur maaşı asgari ücretin yüzde 214 üzerindeyken, şimdi yapılan bu sözüm ona zamla yüzde 43 üzerine düşecek. Yani aradaki reel uçurumun ne kadar devasa olduğunu hep beraber görüyoruz. AKP bunu neden yapıyor? Bunu yapmasının esas sebebi, çalışanların emeğinin karşılığını alması için değil. Esas mesele ufukta görünmüş olan 4-5 aya kadar gerçekleşecek olan seçimlerde yeniden bir rıza üretmek ve iktidarda kalabilirliğinin süresini artırmak. Şunu açık yüreklilikle söylemek gerekir ki toplumun geneli, ücretli kesimler, işçiler, memurlar ve emekliler tam anlamıyla kan ağlıyor. Yüzde 30 verdiğiniz zammın reel olarak karşılığını çarşı pazara çıktığınızda görebilirsiniz” şeklinde konuştu.

“MİLYONLAR ÇARESİZLİĞE TERK EDİLMİŞ DURUMDA”

Mersin’de en ucuz ev kirasının 5 bin TL civarında olduğunu iddia eden Turan, “Seçim bölgesi Mersin’de geçtiğimiz yıl 40 lirayken ortalama bir peynirin kilosu, şu anda olmuş 100-110 lira. Mersin’de 5 bin lira civarında normal oturacak bir ev bulamazsınız. İstanbul’a gittiğinizde kümes derecesinde olan yerler ne yazık ki 6-7 bin liranın üzerinde. Bu zaman dilimi içerisinde iktidara yakın bir kesim giderek zenginleşirken; bu ülkeyi gerçekten emeğiyle var etmiş milyonlar, işçiler, emekliler, emekçiler ve kamu çalışanları olağanüstü bir yoksulluğa ve çaresizliğe iktidar sayesinde terk edilmiş durumda. Bugün Genel Kurula gelecek olan kamu emekçilerine ve emeklilere yapılacak bu yüzde 30 oranında zam oranının kabul edilebilir hiçbir tarafı yoktur. Aslına bakılırsa kaynaklar var. İnsanların insanlık onuruna yaraşır biçimde yaşayabilecekleri koşullar var. Ama gelin görün ki bu bir tercih meselesi. En düşük emekli maaşının 3 bin 500 liradan 5 bin 500 liraya çıkarılmasının maliyeti 22 milyar. Geçen gün komisyonda söylendi bu. Siz bunu eğer asgari ücret düzeyine yani 8 bin 500’e çıkarırsanız bunun kamuya yükü 50 milyar lira denildi. Bakın milyonlarca insan biraz daha insanca yaşayacak ve siz 50 milyarlık yükü çok görüyorsunuz. 50 milyar, sermayenin bu bütçe döneminde alınmaktan vazgeçilen 990 milyar lirasının yanında devede kulak dahi değildir. Affedilen vergiler dikkate alındığında çalışanlara, yani emeğiyle bu ülkeyi var edenlere bu kadar desteğin çok görüldüğü bir AKP iktidarının bu seçimlerde destek göreceğini düşünmek asla ve asla akılcı değildir. Biz komisyonda en düşük emekli aylığının asgari ücrete eşitlenmesini önerdik, kabul edilmedi. Memurlara ve emeklilere yüzde 100 oranında zam önerimiz oldu, AKP-MHP oylarıyla reddedildi. İktidar iyi bilsin ki; geçim konusunda halkın bu kadar ümüğünü sıkan yaklaşımı mutlaka ve mutlaka sandıkta kendisine ciddi faturalar çıkaracaktır” dedi.

“EYT’Yİ BİR AN ÖNCE SORUNLARI ÇÖZEREK GENEL KURUL’A GETİRİN”

EYT meselesi hala kanayan yara olduğunun altını çizen Turan, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Bakana göre çözülen sorun bir türlü ne yazık ki Genel Kurul’a gelemiyor. EYT’yi bir an önce Genel Kurul’a getirin. Ama EYT’de de depreme takılanların sorunlarını çözerek getirin. Stajyerlerin sorunlarını çözerek bir an evvel Genel Kurul’a getirin. Milyonlarca insan sosyal medyada feryat ediyor. Her gün bürolarımızın telefonu yüzlerce defa bu sebeple aranıyor. Stajyerler ve EYT’de zamana ya da depreme takılanlar meselesi çok temel özelliğe sahip. Stajyer çok basit bir şey istiyor. Benim stajımın başladığı tarih aynı zamanda sigortamın başladığı tarih olsun ki EYT’den yararlanayım. Son derece meşru ve rasyonel bir teklif. Niye böyle? Çünkü staja başladığı zaman zaten emek vermeye başlıyor. Zaten birileri tarafından sömürülmeye başlanıyor. Sigorta primi meselesi kendi meselesi değil, sermayeyle devlet arasında bir meseledir. İnsanları mağdur etmekten vazgeçin. Buradan bütün stajyerlere söz veriyoruz; böyle bir teklif geldiği takdirde arkasında duracağız.  Diğer mesele depreme takılanlar. 08.09.1999 tarihi baz alınmış. Bir insan daha önce çalışmaya başladı ama işveren onun sigorta primini ödemedi. Bu tarihten sonra sigorta başladı, bunun hesabını kim verecek? Olağanüstü deprem süreçlerinde bu konuda ivedi davranamamışların kabahati nedir? Burada da bir günle, bir ayla insanların yıllarca emekli olmayı beklememesi gerekiyor. Burada da tarihin 31.12.99 ve öncesi olarak güncellenmesi gerekir. Böyle olursa mağduriyetler ortadan kaldırılır ve biz olumlu yaklaşım sergileyeceğiz. Son olarak tarım danışmanlarının olağanüstü kötü koşullardaki çalışma biçimleri. 72 bine çıktı bu insanların devletten aldığı destek. Bu aya vurduğunuzda asgari ücretin çok altındadır. Kabul edilemez. Tarımın stratejik mesele olduğu yerde, tarım danışmanlarının böylesine açlık sınırına terk edilmesi kabul edilemez. HDP olarak tarım danışmanlarının özlük haklarının iadesi ve reel maaş alabilmesi için kanun teklifi verdik. Önümüzdeki dönem son derece kritik. Ama bilelim ki işçinin, emekçinin, çiftçinin, bu ülkede emeğiyle çalışan herkesin bu kötü gidişata dur deme zamanı gelmiştir. Halkımız enseyi karartmamalıdır.”