habernews24 herkesin haberi
İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü’nün komutanı İsmail Kaani Afganistan’daki durum hakkında İran’ın devlet politikasına dair bilgi vermek üzere İran parlamentosunda konuştu.
Kaani İran’ın Afganistan’da gerçekçi davranacağını, Afganistan’daki Taliban gerçeğini kabullenmekle ülkedeki Şiileri korumak arasında bir denge tutturacağını söyledi.
Gani İran’ın Afganistan’daki önceliklerinin buradaki Şiilerin korunması ve Afganistan’ın İran için bir tehdit kaynağı haline gelmemesi olduğunu vurguladı. İran’ın Taliban’ı iktidarda istemediğini ama şu an Taliban’ı devirmeye çalışmanın mümkün olmadığını belirten Kaani, İran’a zarar verebilecek maceralara girişmektense İran’ın Taliban gerçeğiyle yüzleşeceğini söyledi. Kaani, olabildiğince Afganistan’daki Şiilerin korunması ve Afganistan’ın İran için bir tehdit kaynağı haline gelmemesi için çalıştıklarını belirtti.
“Tüm Şiilerin devletiyiz”
Gani “İran İslam Cumhuriyeti bir Şii devleti ve tüm dünyadaki Şiilerin devletidir. Bu açıdan Afganistan’daki Şiilerin korunması da İran’ın meselesidir. Taliban eski iktidarında Şiilere zulmetti. Bunun tekrarlanmaması için Taliban ile savaşmayı değil onlarla ilişkide olmayı tercih ettik. ABD İran’ın zayıflaması için İran ile Taliban’ın savaşmasını arzuluyor, onların isteğini yapmak istemiyoruz.” dedi.
Geçmişte Taliban ve İran ilişkileri
Taliban’ın iktidarda olduğu 1996-2001 döneminde İran Taliban’ın en aktif düşmanlarından biri olmuştu. İran bu dönemde Ahmed Şah Mesud başta olmak üzere Kuzey İttifakı’na ve özellikle de Afganistan Şiilerinin silahlı gruplarına Taliban’a karşı yoğun destek vermişti. Ağustos-Eylül 1998’de İran ve Taliban savaşın eşiğinden dönmüştü.
Taliban’ın zaferinin ardından Batılı gazeteci Adam Weinstein “Nobody Wins in Afghanistan” (Afganistan’da Kimse Kazanmadı) başlığıyla yayınladığı makalesinde ABD’nin Afganistan’da savaşı kaybettiğini ama Taliban’ın iktidara gelmesinin, yaygın kanının aksine Çin, Rusya ve İran adına da zafer değil kayıp olduğunu belirtmişti.
Pakistan’ın da kazanan olmadığını belirten Weinstein 1978’den beri 43 yıldır, son aşaması 2001’den bu yana 20 yıldır süren Afganistan Savaşı’nda Taliban’dan başka kazanan aktör olmadığını ifade etmişti.
Adam Weinstein Çin, Rusya ve İran’ın 1990’lı yıllarda da 2001 işgaliyle başlayan süreçte de Afganistan’da Taliban karşıtı güçlere destek verdiğini hatırlatmıştı.
Weinstein, bu ülkelerin Taliban ile yeni kurdukları ilişkilerin, Afganistan’daki başarısızlıklarının kabul etmelerinin ardından Taliban’ın kendi devletlerine verebileceği zararı önlemek için diplomatik ve pragmatik bir hamle olduğunu savundu. Ayrıca, bu ülkelerin Taliban’ı Afganistan’da iktidarda istemediklerini belirtmişti.
