Afganistan’daki 20 yıllık ABD işgali sona erdi

ABD, 2001 yılında işgale başladığı Afganistan’dan dün gece tamamen çekildi.

ABD’nin son askerleri ve diplomatları da dün gece uçaklarla başkent Kabil’den çıkarıldı.

Böylece Afganistan’da hiçbir yabancı askeri güç kalmamış oldu.

ABD ve müttefik güçler 7 Ekim 2001 tarihinde Afganistan’ı işgale başlamıştı.

İşgale giden yol

Sovyetler Birliği’nin çekilmesi sonucu mücahit gruplar arasında bir savaş arenasına dönen ülkede bu atmosferde kurulan Taliban, kısa sürede ülkenin tamamına yakınını kontrol altına almıştı.

Taliban’ın ülkede İslami bir rejim uygulaması ve ABD öncülüğündeki Batı ittifakının terörist kabul ettiği El Kaide kadrolarını ülkede konuk etmesi, Batı ile Taliban arasında gerilime sebep oluyordu.

Birçok uzman ve Taliban kesiminden birçok lider, 11 Eylül 2001 saldırılarından önce de ABD’nin ülkedeki rejimi yıkmak için müdahale edeceği kanısındaydı.

Taliban’ın ülkede kurduğu yönetimin gündemde olduğu bir ortamda 11 Eylül 2001 saldırıları gerçekleşti.

ABD’nin Dünya Ticaret Merkezi, Beyaz Saray, Pentagon gibi en önemli merkezlerinin aynı anda vurulması, dünyada yeni bir çatışma ortamının başlayacağını işaret ediyordu.

“Sonsuz Özgürlük Operasyonu”

Saldırının ardından işaret edilen adres ise belliydi: Afganistan’da Taliban himayesindeki El Kaide kadroları.

11 Eylül’den sonra ABD Başkanı George Bush’un savaş ilanı ve sarf ettiği sözler, Afganistan başta olmak üzere Ortadoğu’da birçok ülkenin işgalinde bir doktrin halini alacaktı: “Ya bizdensiniz, ya teröristlerden.”

“Haçlı Seferi” benzetmesi

Bush, yaptığı bir diğer açıklamada da Afganistan savaşını bir “Haçlı seferi” olarak niteleyecekti.

Daha önce de Afganistan’ı seyir füzeleri ile vuran ABD, 7 Ekim 2001 günü ülkeye karşı kapsamlı bir saldırıya girişti. ABD’nin işgal harekatının adı Sonsuz Özgürlük Operasyonu idi.

Amaç havadan ve karadan ülkedeki hedefleri vurmak, karadan Kuzey İttifakı desteğiyle Taliban kontrolündeki bölgeleri ele geçirmek, El Kaide ve Taliban kamplarını tamamen dağıtmak, El Kaide kadrolarını ölü ya da sağ olarak ele geçirmekti.

Taliban’ın geri dönüşü

Yıllar içinde bu amaçların hiçbiri tam olarak elde edilemedi.

Taliban, başkent Kabil de dahil olmak üzere ülkedeki hakimiyetini kaybederken, ABD öncülüğündeki güçlerle cephe savaşından kaçındı. Başkent Kabil 13 Kasım’da ABD destekli güçlerce ele geçirildi.

Doğuya ve güneye, Pakistan içlerindeki erişilmesi güç bölgelere çekilen Taliban ve El Kaide, zamanla yeniden organize olarak ABD öncülüğündeki güçlere karşı savaşa devam etti.

Yıllar içinde Taliban, ülkenin büyük kısmını tekrar kontrol altına aldı.

Son olarak 15 Ağustos 2021’de başkent Kabil’in de Taliban eline geçmesiyle savaş fiilen bitmiş oldu.

20 yılın ardından ABD, Afganistan’da neredeyse hiçbir kazanım elde edemedi.

Kayıplar

ABD işgalinde en ağır bedeli ise siviller ödedi. On binlerce sivil hava ve kara saldırılarında öldürüldü. Binlercesi suçsuz yere hapse atıldı ve işkence gördü. 20 yıl savaşın pençesinde kalan ülkede altyapı, eğitim ve sağlık hizmetleri gibi temel sorunlar büyük krizlere yol açtı.

Taliban döneminde sıfırlanan uyuşturucu üretimi ise işgal sonrası rekor kırdı.

ABD ittifakının askeri kayıpları ise ağırdı. Maddi kayıpların trilyon dolarlara ulaştığı ifade edildi.

Savaşın 20 yılı boyunca resmi rakamlara göre 2451 ABD askeri, 455 İngiliz askeri ve diğer ülkelerden 689 asker öldü.

ABD tarihinin en uzun savaşı olan Afganistan savaşı, 31 Ağustos itibarıyla son bulmuş oldu.